Bơm hút chân không giữ vai trò trung tâm trong hầu hết dây chuyền sản xuất hiện đại. Chỉ cần một sai lệch nhỏ như áp suất hút giảm, tiếng ồn tăng hoặc nhiệt độ bơm vượt ngưỡng là toàn bộ quy trình có thể gián đoạn, gây lỗi sản phẩm theo lô và làm tăng chi phí bảo trì. Chủ động nhận diện lỗi, nắm rõ nguyên nhân và áp dụng giải pháp đúng kỹ thuật giúp thiết bị vận hành ổn định, giảm tải cho doanh nghiệp và hạn chế dừng máy ngoài kế hoạch.

1. Tầm quan trọng của bơm hút chân không trong sản xuất

Bơm hút chân không không chỉ đơn thuần là thiết bị hỗ trợ mà là yếu tố đảm bảo chất lượng đầu ra và duy trì độ liên tục của dây chuyền sản xuất. Khi được vận hành đúng chuẩn, thiết bị giúp tối ưu năng suất và giữ ổn định các công đoạn phụ thuộc vào áp suất âm.

1.1. Vai trò của bơm hút chân không trong dây chuyền công nghiệp

Bơm hoạt động theo nguyên lý giảm mật độ khí trong buồng bơm để tạo áp suất âm. Đây là nền tảng cho nhiều ứng dụng:

Bơm hút chân không công nghiệp

• Thực phẩm: đóng gói chân không, hút khí bảo quản.
• Dược phẩm: sấy thăng hoa, hút ẩm, tạo môi trường vô trùng.
• Nhựa – cao su: hút khuôn, định hình sản phẩm.
• Điện tử: kẹp linh kiện SMT, vận chuyển tự động.
• Bao bì – in ấn: truyền giấy, cố định tấm in, thao tác tấm vật liệu.

Những công đoạn trên đều yêu cầu áp suất chân không ổn định. Chỉ một điểm rò hoặc suy giảm lưu lượng nhỏ cũng có thể gây lệch linh kiện, bao bì không kín, hoặc lỗi sản phẩm hàng loạt.

1.2. Vì sao cần duy trì bơm hút chân không ở trạng thái tối ưu?

Một biến động nhỏ về áp suất hoặc lưu lượng có thể dẫn đến:

• Ngưng dây chuyền vì không đạt chân không yêu cầu.
• Sản phẩm lỗi, không đạt tiêu chuẩn chất lượng.
• Gia tăng chi phí sửa chữa do vòng bi mòn nhanh, dầu thoái hóa, cánh gạt xuống cấp hoặc phớt trục hở.

Đa số sự cố nghiêm trọng phát sinh do bảo dưỡng sai chu kỳ hoặc dùng vật tư không đạt chuẩn. Khi thiết bị được duy trì ổn định, bơm sẽ vận hành êm, bền và hạn chế tối đa sự cố bất ngờ.

2. Những lỗi thường gặp ở bơm hút chân không và cách khắc phục

2.1. Lỗi phổ biến và hướng xử lý

Trong quá trình vận hành liên tục, bơm hút chân không thường xuất hiện những sai lệch nhỏ về cơ khí – dầu – nhiệt, và nếu không can thiệp kịp thời, các sai lệch này sẽ nhanh chóng phát triển thành sự cố nghiêm trọng. Việc hiểu rõ từng lỗi, dấu hiệu nhận biết và cách xử lý giúp hạn chế tối đa rủi ro cho toàn bộ dây chuyền sản xuất.

Những lỗi thường gặp ở bơm hút chân không

Áp suất hút không đạt

Áp suất không xuống đủ sâu khiến sản phẩm đóng gói bị hở, linh kiện điện tử lệch vị trí, quá trình sấy chậm hoặc không đạt chuẩn. Hiệu suất toàn bộ dây chuyền suy giảm.

Nguyên nhân:

• Đường ống hoặc khớp nối bị rò khí.
• Lọc khí đầu vào tắc nghẽn.
• Dầu bị loãng, nhiễm hơi nước hoặc nhiễm tạp.
• Cánh gạt đã mòn hoặc bị kẹt.
• Van một chiều không kín, gây thất thoát áp.

Cách khắc phục:

• Dò rò bằng nước xà phòng hoặc thiết bị test leak.
• Thay lọc gió và vệ sinh đường hút.
• Thay dầu đúng tiêu chuẩn, xả bỏ dầu nhiễm nước.
• Thay cánh gạt và vệ sinh rãnh cánh.
• Kiểm tra và thay van không tải hoặc van một chiều.

Bơm quá nóng

Nhiệt độ cao làm dầu cháy đen, giảm bôi trơn, gây mòn vòng bi và xước rotor–stator. Nếu kéo dài có thể dẫn đến kẹt bơm hoặc cháy mô-tơ.

Nguyên nhân:

• Thiếu dầu hoặc dầu không phù hợp cấp nhớt.
• Dầu bị oxy hóa do vận hành quá tải.
• Hệ thống tản nhiệt bám bụi hoặc quạt gió yếu.
• Khu vực đặt bơm không thông thoáng.
• Khe hở cơ khí sai lệch do mài mòn.

Cách khắc phục:

• Bổ sung dầu đúng mức chuẩn.
• Xả dầu cũ, thay dầu mới và lọc dầu.
• Vệ sinh bộ tản nhiệt và quạt làm mát.
• Sắp xếp lại vị trí đặt bơm hoặc tăng lưu thông không khí.
• Kiểm tra khe hở rotor – stator và căn chỉnh.

Tiếng ồn lớn – rung mạnh

Rung – ồn bất thường là dấu hiệu mài mòn cơ khí, có thể dẫn tới gãy cánh gạt, hư vòng bi hoặc lệch trục, làm giảm tuổi thọ nghiêm trọng.

Nguyên nhân:

• Vòng bi mòn hoặc vỡ bi.
• Trục bơm lệch tâm.
• Cánh gạt nứt hoặc mẻ.
• Bulông chân đế lỏng, giá đỡ không chắc.
• Tấm tiêu âm hỏng.

Cách khắc phục:

• Thay vòng bi đúng mã và chịu nhiệt.
• Cân chỉnh đồng tâm bằng đồng hồ so.
• Siết lại chân đế, kiểm tra giá đỡ.
• Thay cánh gạt mới và đúng vật liệu.
• Thay tấm tiêu âm khi bị thủng hoặc rách.

Khó khởi động hoặc tự ngắt

Máy dừng giữa chừng làm gián đoạn sản xuất, tăng nhiệt mô-tơ và khiến linh kiện điện dễ hư hỏng.

Nguyên nhân:

• Dầu quá đặc do nhiệt độ môi trường thấp.
• Cánh gạt kẹt trong rãnh.
• Mô-tơ yếu hoặc tụ khởi động hỏng.
• Relay bảo vệ quá nhạy.
• Rotor bị kẹt vì cặn bẩn.

Cách khắc phục:

• Thay dầu phù hợp với điều kiện môi trường.
• Tháo và vệ sinh rãnh cánh gạt.
• Kiểm tra mô-tơ, đo dòng hoạt động.
• Kiểm tra relay – aptomat – tủ điện.
• Vệ sinh buồng bơm, xử lý kẹt rotor.

Rò rỉ dầu bơm chân không

Rò rỉ dầu ở bơm chân không làm giảm khả năng bôi trơn, khiến bơm nóng nhanh, cánh gạt mòn sớm và nguy cơ xước rotor – stator tăng lên, đồng thời gây mất an toàn khi dầu tràn ra ngoài khu vực vận hành.

Nguyên nhân:

• Phớt trục hoặc gioăng lão hóa.
• Bulông mặt bích lỏng.
• Dầu quá loãng hoặc đổ vượt mức.
• Vết nứt nhỏ trên thân bơm do rung hoặc va đập.

Khắc phục:

• Thay phớt trục/gioăng mới.
• Siết bulông đúng lực.
• Dùng dầu chân không đúng cấp, đổ đúng mức.
• Kiểm tra và xử lý nứt thân bơm.

Những lỗi trên đều có thể kiểm soát nếu phát hiện sớm và xử lý đúng quy trình kỹ thuật, giúp bơm duy trì hiệu suất ổn định và kéo dài tuổi thọ vận hành trong toàn bộ hệ thống sản xuất.

Xem thêm: Hướng dẫn sửa chữa & bảo dưỡng bơm hút chân không công nghiệp

2.2. Khi nào cần thợ chuyên nghiệp sửa chữa

Có nhiều sự cố ở bơm hút chân không đòi hỏi thiết bị đo chuyên dụng và kỹ thuật viên có kinh nghiệm mới xác định đúng nguyên nhân. Những hư hỏng này thường liên quan đến độ kín, độ đồng tâm hoặc các sai lệch cơ khí bên trong buồng bơm – những yếu tố mà thao tác thủ công tại chỗ không thể kiểm chứng chính xác.

Thợ sửa chữa bơm hút chân không

Các trường hợp cần gọi thợ chuyên nghiệp gồm:

• Bơm không tạo được chân không dù đã thay dầu và lọc – có thể do rò rỉ vi mô hoặc khe hở rotor–stator sai lệch.
• Mô-tơ quá nóng, bốc mùi khét hoặc nghi cháy cuộn – cần thiết bị đo cách điện và kiểm tra dòng tải.
• Rotor – stator có vết xước sâu, yêu cầu đo lại khe hở và căn chỉnh đồng tâm bằng dụng cụ chuyên dụng.
• Tiếng ồn kéo dài dù đã thay vòng bi, nhiều khả năng trục lệch hoặc rotor cong.
• Bơm công suất lớn cần test leak, không thể kiểm tra độ kín bằng cách thủ công.

Những sự cố này nếu tự can thiệp sai kỹ thuật có thể làm rotor cạ mạnh, cháy mô-tơ, hỏng buồng nén hoặc làm tăng chi phí sửa chữa lên nhiều lần.

3. Cách giúp bơm hút chân không vận hành hiệu quả và ít gặp lỗi

Duy trì bơm ổn định không chỉ dựa vào sửa chữa khi xảy ra sự cố mà phụ thuộc nhiều vào cách vận hành – bảo dưỡng hàng ngày.

Bảo dưỡng thay dầu bơm hút chân không

3.1. Quy trình bảo dưỡng theo chu kỳ chuẩn

• Thay dầu – lọc dầu đúng giờ vận hành.
• Kiểm tra độ mòn cánh gạt, vòng bi, phớt trục.
• Đo áp suất chân không định kỳ để theo dõi suy giảm hiệu suất.
• Làm sạch lọc khí đầu vào và quạt làm mát.

Khi được bảo dưỡng đúng quy trình, bơm sẽ hạn chế tối đa mài mòn và duy trì hiệu suất ổn định.

3.2. Điều kiện vận hành đúng kỹ thuật

• Duy trì môi trường khô, thoáng, không quá nóng.
• Không chạy vượt lưu lượng danh định.
• Dùng dầu chân không đạt chuẩn kỹ thuật.
• Lắp đồng hồ đo chân không, bộ tách ẩm hoặc lọc tinh theo ứng dụng.

Điều kiện vận hành phù hợp giúp thiết bị giảm tải nhiệt và cơ học, tăng tuổi thọ linh kiện.

3.3. Dấu hiệu nhận biết sớm để phòng tránh lỗi

• Xuất hiện tiếng ồn hoặc rung bất thường.
• Mùi dầu cháy hoặc dầu đổi màu.
• Thời gian đạt chân không dài hơn bình thường.
• Đường ống hoặc khớp nối có dấu hiệu rò nhẹ.

Phát hiện sớm sai lệch luôn tiết kiệm hơn nhiều lần so với xử lý sự cố lớn.

Bơm hút chân không sẽ vận hành bền bỉ khi được giám sát đúng kỹ thuật, bảo dưỡng theo chu kỳ và xử lý lỗi kịp thời. Chủ động nhận diện dấu hiệu bất thường giúp giảm hư hỏng nghiêm trọng, kéo dài tuổi thọ thiết bị và đảm bảo dây chuyền luôn hoạt động ở trạng thái tối ưu.

Liên hệ ngay để được tư vấn nhanh chóng và nhận báo giá ưu đãi nhất!

CÔNG TY TNHH KHÍ NÉN Á CHÂU

• Địa chỉ: LK 02-21 KĐT Nguyễn Lương Bằng, Việt Hòa, TP Hải Phòng
• Số điện thoại: 0964 744 392
• Email: khinenachau@gmail.com
• Trang web: https://khinenachau.com/