Máy bơm hút chân không hút yếu không chỉ làm giảm độ kín hệ thống mà còn kéo theo tăng tiêu thụ điện, giảm năng suất và rủi ro dừng máy. Việc nhận diện đúng bản chất sự cố, phân tích nguyên nhân theo từng nhóm và khắc phục theo trình tự kỹ thuật là chìa khóa để đưa hệ thống trở lại trạng thái ổn định, an toàn và tiết kiệm.

I. Máy bơm hút chân không hút yếu là gì? Dấu hiệu nhận biết

Ở góc độ vận hành, “hút yếu” không phải là hỏng hoàn toàn mà là trạng thái bơm bơm hút chân không không còn đạt được độ chân không theo thiết kế. Hệ quả là năng suất suy giảm và chi phí vận hành tăng dần theo thời gian.

1. Khái niệm “hút yếu” trong vận hành thực tế

Trong thực tế sản xuất, máy bơm hút chân không vẫn chạy nhưng mức chân không không còn phù hợp với yêu cầu công nghệ:

• Độ chân không thực tế không đạt giá trị thiết kế hoặc giá trị cài đặt, khiến quy trình không đủ điều kiện kỹ thuật.
• Thời gian tạo chân không kéo dài hơn, toàn bộ chu kỳ sản xuất bị chậm lại.
• Hệ thống phải chạy liên tục để giữ áp, dẫn tới tiêu thụ điện cao và tăng tải nhiệt.
• Các công đoạn phía sau phải chờ chân không ổn định, gây xáo trộn kế hoạch sản xuất.

Khi hiện tượng này không được xử lý sớm, nó dần trở thành “tình trạng bình thường mới” — và đó chính là lúc tổn thất bắt đầu tăng nhanh.

2. Dấu hiệu nhận biết phổ biến

Những biểu hiện dưới đây thường cho thấy hệ thống đang mất dần khả năng tạo và giữ chân không ổn định:

Máy bơm hút chân không hút yếu

• Đồng hồ đo chân không tăng rất chậm hoặc dừng ở mức thấp so với thông số chuẩn.
• Áp suất dao động liên tục, khó duy trì mức ổn định trong suốt chu kỳ.
• Nhiệt độ máy cao, dầu nhanh nóng, đôi khi xuất hiện mùi khét nhẹ do ma sát tăng.
• Khả năng giữ kín trong bồn, buồng hút và đường ống suy giảm rõ rệt.
• Xuất hiện cảnh báo áp suất/nhiệt độ trên bảng điều khiển (tùy dòng máy và cấu hình).
• Tiếng ồn tăng bất thường khi bơm lên tải, kèm rung nhẹ hơn mức thông thường.

3. Rủi ro nếu tiếp tục vận hành khi máy đang hút yếu

Việc “cố chạy” trong tình trạng hút yếu sẽ tạo áp lực lớn lên toàn bộ hệ thống cơ – nhiệt:

• Gia tăng tải trọng lên động cơ và cụm bơm, dẫn đến quá tải cục bộ.
• Mài mòn nhanh cánh gạt, rotor, vòng bi và phớt trục.
• Dầu xuống cấp sớm, hình thành keo dầu, làm tắc đường dầu và bộ lọc.
• Nguy cơ dừng máy đột ngột, ảnh hưởng mạnh đến tiến độ sản xuất.
• Rủi ro lan sang các thiết bị phụ trợ như van, cảm biến, đồng hồ đo.

Nhận biết sớm trạng thái hút yếu giúp doanh nghiệp chủ động xử lý trước khi phát sinh hỏng hóc lớn và tốn kém.

II. Những nguyên nhân khiến máy bơm hút chân không hút yếu

Phần lớn trường hợp hút yếu bắt nguồn từ mất kín hệ thống, dầu bôi trơn xuống cấp hoặc mòn cơ khí. Xác định đúng nguyên nhân giúp sửa chữa nhanh, tránh thay linh kiện lãng phí.

1. Rò rỉ khí trong đường ống và các điểm kết nối

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, khiến bơm hút chân không phải “làm việc gấp đôi” mà vẫn không đạt chân không:

Bơm hút chân không bị rò rỉ khí trong đường ống

• Gioăng, mặt bích, co nối, van, phớt trục bị hở do lão hóa hoặc lắp sai kỹ thuật.
• Mối hàn, khớp nối nhanh nứt hoặc biến dạng theo thời gian vận hành.
• Đường ống nới lỏng do rung động kéo dài hoặc sai lệch khi bảo dưỡng.
• Van phụ trợ bị kẹt hở, không đóng kín hoàn toàn khi dừng tải.

Hệ quả: khí lọt liên tục vào hệ thống; bơm hút chân không phải làm việc nhiều hơn nhưng độ chân không vẫn không đạt.

2. Dầu chân không xuống cấp hoặc thiếu dầu

Dầu chân không đóng vai trò làm kín – làm mát – bôi trơn; khi xuống cấp, lực hút suy giảm rõ rệt:

Dầu bơm hút chân không bị keo hóa

• Dầu nhiễm nước, bụi mịn hoặc hóa chất từ môi trường sản xuất.
• Dầu bị keo hóa do nhiệt độ cao, sử dụng vượt thời gian khuyến cáo.
• Mức dầu thấp, không đủ bao phủ bề mặt ma sát và khe hở.
• Sử dụng sai loại dầu, độ nhớt không phù hợp với dải nhiệt độ vận hành.

Hệ quả: lực hút giảm, ma sát tăng, nhiệt độ buồng bơm tăng nhanh.

3. Bộ lọc tắc bẩn (lọc khí vào, lọc dầu, lọc tách)

Khi bộ lọc bị tắc, luồng khí bị cản trở, làm giảm mạnh lưu lượng hút:

• Bụi bẩn, cặn kim loại và bùn dầu bám dày trên bề mặt lọc.
• Chênh áp qua bộ lọc tăng vượt ngưỡng khuyến cáo.
• Lọc tách bị bão hòa dầu, giảm khả năng phân tách khí–dầu.
• Lõi lọc bị rách, méo, khiến dòng khí phân bố không đều.

Hệ quả: lưu lượng hút giảm mạnh, tiêu thụ điện tăng và máy nóng hơn.

4. Cánh gạt, rotor hoặc buồng bơm bị mòn/xước

Các chi tiết quay bị mòn tạo khe hở lớn, làm mất khả năng tạo chân không sâu:

• Mòn tự nhiên theo số giờ vận hành tích lũy.
• Hút tạp chất cứng, thiếu bôi trơn trong thời gian dài.
• Vật lạ rơi vào buồng bơm gây xước sâu bề mặt làm việc.

Hệ quả: khe hở tăng, bơm hút chân không không đạt được chân không sâu dù vẫn quay bình thường.

5. Van một chiều hoặc van xả hoạt động sai

Van làm việc không chuẩn sẽ gây thất thoát áp suất và hồi khí ngược:

• Lò xo yếu, van kẹt bẩn, bề mặt tiếp xúc không kín.
• Cặn dầu bám khiến van đóng mở chậm, mất độ nhạy.
• Van bị lắp sai chiều hoặc dùng sai chủng loại so với thiết kế.

Hệ quả: khí hồi ngược, làm mất áp chân không.

6. Chọn sai công suất hoặc điều kiện vận hành không phù hợp

Bơm hút chân không bị “quá tải âm thầm” khi nhu cầu hệ thống vượt quá khả năng thiết kế:

Bơm hút chân không bị quá tải

• Nhu cầu hút lớn hơn công suất danh định của bơm.
• Phòng máy nóng, thông gió kém, tải cao liên tục.
• Hệ thống mở rộng thêm điểm hút nhưng không nâng cấp bơm tương ứng.

Hệ quả: bơm hút chân không luôn làm việc gần ngưỡng, nhanh xuống cấp.

Hầu hết lỗi hút yếu đều có “dấu vết” rõ ràng. Chẩn đoán theo từng nhóm nguyên nhân sẽ hiệu quả hơn nhiều so với việc thay linh kiện ngẫu nhiên.

III. Cách khắc phục máy bơm hút chân không hút yếu

Nên bắt đầu từ các hạng mục dễ kiểm tra — ít rủi ro — rồi mới đến phần cơ khí chuyên sâu. Cách làm đúng giúp tiết kiệm thời gian, hạn chế sai sót và bảo toàn linh kiện.

Sửa chữa bơm hút chân không hút yếu

1. Kiểm tra rò rỉ theo tuyến, từ ngoài vào trong

Mục tiêu là đưa hệ thống trở lại trạng thái “kín tuyệt đối” trước khi can thiệp sâu hơn:

• Siết chặt lại các mối nối, thay gioăng có dấu hiệu hở.
• Kiểm tra phớt trục, các nhánh phụ và van phụ trợ.
• Test kín bằng dung dịch kiểm rò hoặc thiết bị chuyên dụng.
• Kiểm tra thêm bồn, nắp buồng và các điểm tháo lắp bảo dưỡng.

Khi hệ thống kín tốt trở lại, độ chân không thường cải thiện gần như ngay lập tức.

2. Thay dầu chân không đúng chủng loại

Việc chọn đúng loại dầu phù hợp với nhiệt độ và tải trọng bơm hút chân không quyết định trực tiếp đến lực hút:

Thay dầu bơm hút chân không

• Xả hết dầu cũ; vệ sinh khi phát hiện keo dầu hoặc cặn lắng.
• Nạp đúng loại dầu theo khuyến nghị nhà sản xuất.
• Theo dõi chu kỳ thay dầu theo giờ vận hành và điều kiện tải.
• Kiểm tra mức dầu qua kính thăm sau mỗi ca vận hành.

Dầu đạt chuẩn giúp giảm ma sát, làm kín khe hở và làm mát hiệu quả.

3. Vệ sinh hoặc thay thế bộ lọc

Bộ lọc sạch đảm bảo lưu lượng khí ổn định và giảm tổn thất áp:

• Thay lọc khí vào khi chênh áp vượt mức cho phép.
• Vệ sinh hoặc thay lọc dầu, lọc tách khi có dấu hiệu tắc.
• Ghi lại lịch thay lọc để thiết lập chu kỳ chuẩn hóa.
• Kiểm tra độ kín ở bệ lắp lọc, tránh hút lọt khí phụ.

Kết quả: lưu lượng ổn định hơn, tiêu thụ điện giảm và hạn chế quá nhiệt.

4. Kiểm tra và hiệu chỉnh van

Van cần được hiệu chỉnh đúng thông số để tránh thất thoát chân không:

• Làm sạch bề mặt làm kín và khu vực ghép nối.
• Thay lò xo hoặc đĩa van khi xuất hiện mòn.
• Đảm bảo van một chiều đóng kín khi ngừng máy.
• Kiểm tra lại áp cài đặt của van xả theo thông số kỹ thuật.

Van hoạt động chuẩn giúp duy trì áp suất ổn định, tránh khí hồi.

5. Đánh giá tình trạng cánh gạt và buồng bơm

Đây là khu vực “trái tim cơ khí”, cần kiểm tra kỹ trước khi quyết định thay thế:

• Kiểm tra mức mòn, xước và dấu hiệu cháy xém.
• Thay theo bộ khi vượt ngưỡng cho phép của nhà sản xuất.
• Kiểm tra đồng tâm, khe hở trước khi vận hành lại.
• Làm sạch buồng bơm khỏi cặn dầu và tạp chất.

Đây là hạng mục cơ khí chính xác, đòi hỏi thao tác đúng quy trình.

6. Kiểm tra tải và điều kiện làm việc tổng thể

Mục tiêu là đưa bơm hút chân không về trạng thái vận hành đúng tải, đúng dải thiết kế:

• Đối chiếu nhu cầu chân không với công suất bơm đang lắp.
• Cải thiện thông gió phòng máy, giảm nhiệt tích tụ.
• Tối ưu đường ống để giảm tổn thất áp không cần thiết.

Một hệ thống “làm việc đúng tải” luôn bền hơn và tiết kiệm hơn.

7. Khi nào cần gọi kỹ thuật chuyên nghiệp

Một số tình huống yêu cầu thiết bị đo chuyên dụng và kinh nghiệm sửa chữa sâu:

Thợ sửa chữa bơm hút chân không chuyên nghiệp

• Máy rung mạnh, phát tiếng kêu lạ, nóng bất thường.
• Độ chân không không cải thiện dù đã thay dầu và xử lý rò rỉ.
• Nghi ngờ mòn rotor, cánh gạt hoặc buồng bơm.
• Cần hiệu chuẩn hệ thống hoặc can thiệp cơ khí chính xác.

Việc tự tháo lắp sâu có thể gây hỏng nặng hơn và ảnh hưởng bảo hành.

Khắc phục bơm hút chân không hút yếu là quá trình chẩn đoán có hệ thống. Làm đúng thứ tự sẽ rút ngắn thời gian dừng máy và giảm chi phí.

Xem thêm: Những lỗi thường gặp ở bơm hút chân không và cách khắc phục

IV. Cách bảo dưỡng máy bơm hút chân không để giữ nguyên hiệu suất

Bảo dưỡng không phải chi phí, mà là khoản đầu tư nhỏ giúp phòng tránh hỏng hóc lớn và kéo dài tuổi thọ thiết bị.

Bảo dưỡng bơm hút chân không công nghiệp

1. Lập lịch kiểm tra định kỳ

Kiểm tra theo chu kỳ giúp phát hiện bất thường trước khi trở thành sự cố:

• Kiểm tra rò rỉ, mức dầu, chênh áp lọc theo tuần hoặc theo ca.
• Ghi chép đầy đủ nhật ký vận hành.
• Đối chiếu số liệu để nhận diện xu hướng bất thường.

Nhật ký vận hành chính là “dữ liệu sức khỏe” của hệ thống.

2. Bảo dưỡng dầu và lọc đúng quy trình

Dầu và bộ lọc sạch đóng vai trò như “hệ miễn dịch” của bơm:

• Thay dầu theo khuyến cáo, không trộn dầu khác loại.
• Thay lọc khi chênh áp vượt ngưỡng cho phép.
• Vệ sinh khu vực lọc để tránh bụi lọt ngược vào hệ thống.

3. Duy trì môi trường làm việc sạch và thông thoáng

Môi trường xung quanh ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ thiết bị:

• Hạn chế bụi mịn, hơi nước, hơi hóa chất ăn mòn.
• Bố trí thông gió và hút nhiệt hợp lý.
• Tránh đặt bơm hút chân không sát nguồn nhiệt hoặc nơi rung động mạnh.

4. Vận hành đúng tải

• Tránh để bơm làm việc sát ngưỡng thiết kế trong thời gian dài.
• Không chạy liên tục ở 100% tải khi không cần thiết.
• Luôn làm việc trong dải áp suất nhà sản xuất khuyến nghị.

Điều này giúp giảm rõ rệt mức độ mài mòn cơ khí.

5. Kiểm tra van, phớt, gioăng theo chu kỳ

Các chi tiết làm kín cần được thay thế sớm trước khi gây rò rỉ lớn:

• Quan sát dấu hiệu thấm dầu, rò khí tại các điểm ghép nối.
• Thay thế ngay khi phát hiện biến dạng hoặc lão hóa vật liệu.

Bảo dưỡng bơm hút chân không đúng cách giúp duy trì hiệu suất chân không ổn định, giảm điện năng, kéo dài tuổi thọ máy và hạn chế dừng máy ngoài kế hoạch.

Xem thêm: Hướng dẫn sửa chữa & bảo dưỡng bơm hút chân không công nghiệp

Tình trạng bơm hút chân không hút yếu luôn để lại “dấu vết” rõ ràng trong vận hành. Chẩn đoán đúng — xử lý đúng trình tự — kết hợp bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp thiết bị duy trì độ chân không thiết kế, giảm chi phí bảo trì và kéo dài tuổi thọ toàn hệ thống. Đây là nền tảng để vận hành bền vững và hạn chế tối đa thời gian dừng máy ngoài kế hoạch.

Liên hệ ngay để được tư vấn nhanh chóng và nhận báo giá ưu đãi nhất!

CÔNG TY TNHH KHÍ NÉN Á CHÂU

• Địa chỉ: LK 02-21 KĐT Nguyễn Lương Bằng, Việt Hòa, TP Hải Phòng
• Số điện thoại: 0964 744 392
• Email: khinenachau@gmail.com
• Trang web: https://khinenachau.com/